عایق چیست ؟ و انواع عایق کدامند ؟

عایق چیست ؟ و انواع عایق کدامند ؟
عایق حرارتی به ماده ای گفته می شود که مانع از انتقال حرارت از یک محیط به محیط دیگر می شود. گرما همیشه از میحط گرم به محیط سرد منتقل می شود، برای مثال در یک خانه در زمستان گرما از درون به بیرون منتقل می شود و در تابستان به عکس گرمای بیرون به درون خانه منتقل می شود. برای اینکه بطور کامل با عایق حرارتی آشنا شوید باید ابتدا مکانیزم های مختلف انتقال حرارت را بشناسید.


فاكتور مهم در انتخاب عایقها، ميزان مقاومت حرارتي آنها است. هر قدر اين مقاومت بالاتر باشد، عایق حرارت را كمتر از خود عبور مي دهد و صرفه جويي اي كه به همراه دارد افزايش مي يابد، پس به جاي ضخامت عایق ها، بايد مقاومت حرارتي آنها با هم مقايسه شود.

عایقها دو گروه اصلی دارند که روش کار آن‌ها کاملاً متفاوت است:

عایق‌هایی که در ساختار آن‌ها حبابهای هوا وجود دارد و باعث کاهش هدایت حرارت می‌شوند.
عایق‌هایی که حرارت را بازمی تابانند. پشت این عایقها باید حدود ۲۰ میلی‌متر فاصله هوایی تعبیه شود

عایقکاری جداره های خارجی ساختمان، می تواند ۳۵ تا ۵۵ درصد از اتلاف حرارت ناشی از سقف،کف و دیوارهای مجاور فضای آزاد را کاهش دهد. انتخاب روش مناسب عایقکاری ساختمان نیازمند توجیه فنی اقتصادی می باشد و به عوامل مختلفی نظیر وضعیت جدار، هزینه عایقکاری،نمای خارجی ساختمان و … بستگی دارد. همچنین روش های عایقکاری ساختمان های احداث شده با ساختمانهای درحال ساخت متفاوت می باشد.

ویژگی های مهم بهترین عایق حرارتی

مقاومت در برابر حرارت را برای جلوگیری از هدررفتن انرژی داشته باشد
در برابر عوامل میکروبی و قارچی از مقاومت خوبی برخوردار باشد
دربرابر عوامل خارجی واکنش ندهد واز لحاظ شیمیایی خنثی باشد
در برابر فشار و حرارت از مقاومت خوبی برخوردار باشد
در برابر حرارت و گرمای زیاد چروک نشود
مقاوم در برابر اشعه ماورای بنفش
چگالی مناسبی داشته باشد
عمر مفیدی داشته باشد


مکانیزم انتقال حرارت از طریق همرفت
در این روش گرما از طریق یک سیال مانند هوا و یا مایع گرم از یک مکان به مکان دیگر منتقل می شود.
زمانی که هوای اطراف یک جسم گرم (مانند بخاری و شوفاژ) گرم می شود، فاصله بین مولکول های هوا افزایش می یابد و دانسیته ی هوا کاهش، کاهش دانسیته باعث سبک تر شدن هوای گرم می شود.
توده ی هوا گرم به بالا می رود و هوای سرد جای آن را می گیرد، به این مکانیزم انتقال حرارت، انتقال حرارت از طریق همرفت می گویند.


سقف و كف ساختمانهاي موجود را ميتوان به راحتي عایق كاري كرد. در صورت وجود جا، ديوارهاي خارجي را نيز ميتوان عایق نمود. بر اساس مقررات ملي ساختمان، تمامي ساختمانهايي كه ساخته ميشوند بايد به اندازه كافي عایق كاري شوند. ميزان عایق مورد نياز نيز در همين مقررات تعيين شده است.

مصالح عایق حرارتی عموماً از مواد مرکب ساخته می‌شوند.

عایق‌های انباشتنی: این عایق به دو صورت الیافی یا دانه مرکب وجود دارد. الیاف شامل:پشم شیشه، پشم سنگ و

دانه‌ها از مواد مصرفی منبسط شده مانند: پرلیت، پلی استایلین و… از این نوع عایق در داخل ملات‌ها به عنوان دانه بندی استفاده می‌شود.

عایق پتویی:این عایق از جنس پشم سنگ، پشم شیشه، پشم سرباره، پشم چوب و پشم حیوانات در ضخامت‌های متفاوت تا ۱۰۰ میلی‌متر و به عرض‌های مختلفی بریده می‌شوند. این نوع عایق‌ها برای عایق کاری مخازن و لوله‌ها استفاده می‌شود.

عایق‌های قطعه‌ای:ای نوع عایق از نظر مصالح مشابه عایق‌های پتویی هستند ولی طولشان کمتر. برخی از آن‌ها پوشش کاغذی دارند که در دو لبه به صورت نوار روی قطعات را می‌پوشانند وئ نصب آن‌ها را در قاب آسان‌تر می‌کنند. این نوع عایق در بین دیوارها و پشت مصالح استفاده می‌شود.

دال‌های عایق: دال‌های عایق به صورت قطعات سخت ساخته می‌شوند و ابعاد آن‌ها تا حدودی از عایق‌های قطعه‌ای کوچکتر است. گاهی اوقات به صورت چند لایه ساخته می‌شوند.

عایق‌های منعکس‌کننده:معمولاً از سطوح فلزی ساخته می‌شوند و ممکن است با پشت بند یا بدون آن به کار روند.

عایق‌های پاشیدنی:از اختلاط تارها یا سایر مصالح ریزدانه و متخلخل با انواع ماده تهیه می‌شوند. این مواد چسبنده به مناسبت کاربری آن انتخاب می‌شوندو در نقاطی از ساختمان که شکل یا وضع قرار گرفتن عناصر به ترتیبی است که استفاده از آن‌ها را طلب می‌کند، پاشیده می‌شود.


۱- عایق پلیمری
این گروه از عایق ها نظیر پلی استایرن (یونولیت) یا پلی یورتان می باشد. این عایق ها دارای ضریب مقاومت حرارتی بالاتری نسیت به عایق های معدنی هستند و برخلاف عایقهای معدنی در برابر رطوبت مقاوم هستند. با این وجود در برابر حرارت مقاومت چندانی ندارند. محدوده حداکثر دمای کاری این مواد بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد می باشد و برای ایجاد مقاومت در برابر آتش سوزی، از مواد ضد آتش در آنها استفاده می شود. همچنین این گروه از عایق ها انعطاف پذیر نمی باشند و برای نصب آن بر روی دیوار نیازی به سازه نمی باشند، از اینرو عمدتا از این عایق در روش های عایقکاری بدون سازه استفاده می شود.

۲- عایق معدنی
این دسته از عایق ها نظیر پشم شیشه، پشم سنگ و پشم سرباره می باشد. این عایق ها تحمل دمایی بالاتری در برابر حرارت دارند و محدوده کارکرد آنها بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ درجه سانتیگراد می باشد و در برابر آتش سوزی مقاوم است. از دیگر خصوصیات این عایق ها می توان به مقاوم نبودن در برابر رطوبت و انعطاف پذیری آن اشاره نمود. از اینرو از این دسته از عایق ها در روش های عایقکاری با سازه و با لایه محافظ رطوبت استفاده می شود.

درانتخاب بهترین عایق حرارتی چه نکاتی را باید درنظر گرفت

مهم ترین نکته ای که باید در رابطه با انتخاب عایق های حرارتی درنظر بگیریم ، ویژگی های خاص عایق می باشد . چنان چه برای ساختمان عایق خوبی انتخاب شود دیگر نگرانی برای اتلاف انرژی در فصل های سرد و گرم سال نخواهید داشت و در هزینه های مربوط به مصرف انرژی صرفه جویی خوبی خواهید داشت .

عایق های حرارتی معمولا به صورت تخته ای و رولی و آجری د ربازار موجود هستند . بعضی از آن ها عایق مقاوم حرارتی و بعضی دیگر مقاوم حرارت و صوتی بوده ، انتخاب بهترین عایق حرارتی برای عایق کاری ساختمان امری مهم محسوب می شود که باید با توجه و حساسیت بالا صورت گیرد.